اسلام
حکمت فؤاد
آنچه در باور مدرن بهMind و در زبان عربی به ذهن معروف است، جزء کوچکی است از آنچه در قرآن به «فؤاد» شناخته می‌شود. «فؤاد» عمیق ترین ساحت انسان محسوب می‌شود.
فؤاد انسان، چشم و گوش درون اوست؛ نظام ادراکی منحصر به فردی که در هر کس به فعلیت نمیرسد.[1] تنها کسانی که تقوا می ورزند، این ساحت وجودی خود را میتوانند فعال کنند. تقوا میتواند منتج به فرقان شود و فرقان توانایی تشخیص حق از باطل است.
مکتب ایقاظ
ایقاظ در فارسی به معنای « بیداری، آگاهی و هوشیاری»[2] است لیکن این بیداری در قرآن، تنها در گرو رؤیت حق است. ایقاظ، مرحله ای است که انسان توانایی تشخیص حق از باطل را مییابد.
قاعده‌ی تذکر
پس از تحقق تعقل و تفکر در حوزه‌های قلب و ذهن، در رسیدن به ایقاظ، مرحله ی سوم همانا «تذکر» است تا بتواند به مقام تقوا برسد.[3] فلذا انسان برای رسیدن به ایقاظ، ناچار به برتافتن تذکر است.
امنیت
اکنون در جمهوری اسلامی ایران، در حوزه‌ی سلامت از ظرفیت انسان در حوزه ی فؤاد او، و از ایقاظ و تذکر غفلت گردیده است.
1. ...وَ جَعَلْنا لَهُمْ سَمْعاً وَ أَبْصاراً وَ أَفْئِدَةً فَما أَغْنى عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَ لا أَبْصارُهُمْ وَ لا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَیْءٍ إِذْ کانُوا یَجْحَدُونَ بِآیاتِ اللَّهِ ... (قرآن الکریم، سوره ی احقاف، آیه ی 26)
... و براى آنان گوش و چشم و دل قرار دادیم؛ (امّا به هنگام نزول عذاب) نه گوش ها و چشم ها و نه عقل هایشان براى آنان هیچ سودى نداشت، چرا که آیات خدا را انکار مى کردند؛ ... (ترجمه ی قرآن کریم، ناصر مکارم شیرازی)
2. مهیار، رضا (مترجم)؛ فرهنگ ابجدی عربی - فارسی؛ ترجمه المنجدالابجدی، چاپ اول، تهران، نشر اسلامی،1370، ج 1، ص 1003.
3.وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَکُمْ وَ رَفَعْنا فَوْقَکُمُ الطُّورَ خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّةٍ وَ اذْکُرُوا ما فیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (قرآن الکریم، سوره ی بقره، آیه ی63)
و(به یاد آورید) زمانى را که از شما پیمان گرفتیم؛ و کوه طور را بالاى سر شما قرار دادیم؛ (و به شما گفتیم:) «آنچه را(از آیات و دستورهاى خداوند) به شما داده ایم، با قدرت بگیرید؛ و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید(و به آن عمل کنید)؛ شاید پرهیزکار شوید!» (ترجمه ی قرآن کریم، ناصر مکارم شیرازی)
